مقالات (آجر)

آجرسفال بروزاصفهان_آجرسفال صادراتی مرغوب اصفهان_آجرسفال درجه یک صادراتی_آجرماشینی_09135145464

آجر، از دیرباز تاکنون به عنوان یکی از مهم ترین مصالح ساختمانی مد نظر معماران و علاقه مندان به بازسازی ساختمان

بوده است. به جرئت می توان گفت که آجر، از دوران باستان تاکنون بیش ترین کاربرد را در کلیه ساختمان ها داشته است. در حقیقت آجر سنگی مصنوعی است که از فرآیند پختن خاک رس حاصل می شود. آجر امروزه نیز در ساختمان کاربردهای زیادی دارد. آجر در کرسی چینی، دیوارسازی ها، ستون های قطور، پایه، جرز، قوس ها و پوشش انواع طاق ها و گنبدها و هم چنین دیوارکشی ها و طاق نماسازی ها، کفپوش ها و بسیاری از موارد دیگر نظیر اسکلت سازی و نمای بناهای بزرگ همانند مساجد، مدارس، پل ها و کاروان سراها و .. به کار رفته و می رود.

آجر چگونه ساخته می شود؟

همان گونه که گفتیم، آجر حاصل فرآیند پختن خاک رس است. به صورت خلاصه می توان گفت که ابتدا بایستی خاک رس با کیفیت مطلوب برای ساخت آجر فراهم شود. پس از آن این خاک عمل آوری شده و گل خاک رس ساخته می شود. در مرحله بعدی بایستی قالب گیری یا خشت زنی انجام شود. این خشت ها در گام بعدی بایستی خشک شود. پس از خشک شدن به آن خشت خام می گویند. در مرحله نهایی این خشت های خام به کوره های آجرپزی منتقل شده و طی یک فرآیند پخته گردیده و تبدیل به آجر می شوند.

کوره های آجرپزی انواع مختلف داشته و به همین دلیل آجرها نیز کیفیت ساخت متفاوتی دارند. کوره های آجرپزی به طور کلی به دسته طبقه بندی می شوند:

۱- کوره های آجرپزی با آجر ثابت و آتش ثابت

۲- کوره های آجرپزی با آجر ثابت و آتش رونده

۳- کوره های آجرپزی با آتش ثابت و آجر رونده

انواع آجر

آجر انواع مختلفی دارد. البته بایستی توجه داشت که می توان انواع مختلف آجر را از لحاظ رنگ، ابعاد، جنس و سایر موارد بررسی کرد. با این حال، آجر را می توان به دو دسته زیر تقسیم بندی نمود:

1. آجرهای فشاری
2. آجرهای ماشینی
3. آجرنما
4. آجرسه گل
5. آجرده سوراخ
6. -- 

   ابعاد آجر

   از آنجایی که آجر را از پختن خشت خام بدست می‌آورند، در هر دورهٔ تاریخی ابعادش کمابیش نزدیک به خشت است. ابعاد آجر در هر بنای تاریخی قطعاً نمایانگر دورهٔ تاریخی آن نیست؛ به این معنا که در هر مقطع تاریخی با توجه به نوع خاک و مکان و شیوه اجرا، ابعاد آجر تغییر می‌کند. (مثلاً اگر خاک سست باشد، ابعاد آجر کوچک‌تر می‌شود)

   در دوران ایلامی استفاده آجر به صورت کامل، بیشتر از کاربرد آن به صورت نیمه است. در بررسی مقابر ایلامی (هزارهٔ دوم قبل از میلاد) ابعاد آجر بر سه دسته است.

   ۲۸× ۲۳ ~۲۴× 7 cm

   ۳۸× ۳۲ ×6/5 cm

   ۲۷ ~۲۸ ×۲۵ ×7 cm

   در دوران ماد کاربرد آجر به صورت نیمه معمول تر شد:

   cm 10 ×۳۳× ۳۳

   در دوران پارتیان نیز کاربرد آجر به صورت نیمه بیشتر است. ابعاد آجرهای یک دژِ مربوط به دوران پارت:

   ۸ × ۳۲ × 32 cm

   ۱۰ × ۴۰ × 40 cm

   cm 9 × ۳۷×۳۷ شکل عمومی آجرهایی که در طی دوران‌های مختلف بعد از اسلام در بناها بکار گرفته شده، اکثراً چهار گوش یا مربع در اندازه‌های مختلف است.

   در قرون اولیهٔ اسلامی کما بیش تنوع آجرهای دوره ساسانی معمول بوده و میانگین ابعاد آجر بیشتر cm10×۳۳×۳۳ است.

   در قرن چهارم آجرها به کوچکترین اندازهٔ خود می‌رسند و میانگین ابعاد آجرها به ۵٫۵ × ۱۸ ..... ۶٫۵ × ۸می‌رسد.

   در دوران سلجوقی آجرهای معمولی بزرگتر می‌شوند و به میانگین ۲۶ سانتی‌متر در طول و عرض می‌رسند.

   در دوران ایلخانی اندازه‌های گوناگون ۱۸تا ۳۸بکار می‌رفته‌است. گونهٔ رایج، ۲۰ تا ۲۲ و با ضخامت ۴٫۵ تا۵ بوده‌است. این آجرها از نظر رنگ متنوع هستند: زرد کمرنگ – زرد مایل به قهوه‌ای –قرمز تیره و خاکی از شاه عباس به بعد ابعاد آجر کما بیش در میانگین ۲۳ در طول و عرض ثابت می‌شود؛ استفاده از آجرهایی به این ابعاد امروز نیز متداول است. (۵× ۲۴×۲۴)

   در دوره زندیه به دلیل نامناسب بودن خاک شیراز، آجرها درلار با ابعاد ۲۳٫۵ تا ۲۴، پخته شده‌اند. آجرهای این دوران به کریمخانی معروف است. آجرهای بزرگ مستطیل «علینقی خانی» از همین دوره در دست است که در لبهٔ باغچه‌ها بکار برده می‌شده‌اند.

   اندازه رایج در دوران قاجار۴× ۱۹٫۵×۱۹٫۵ بوده‌است.

   ابعاد آجر برای کف‌سازی متفاوت باآجر بکار رفته دردیوار است. آجر فرش دورهٔ سلجوقی به ابعاد ۴۴×۴۰ بود که به نام آجر نظامی شهرت یافتند؛ و در دوران قاجار برای کف‌سازی خصوصاً فرش بام‌ها متداول شدند. آجر با ابعاد ۲۰×۲۰ با نام آجر فرشی خوانده می‌شود.

   ضخامت آجرها نیز تغییرات زیادی یافت بیشترین ضخامت ۱۳٫۵سانتی‌متر و کمترین ضخامت حدود ۳٫۳سانتی‌متر بوده‌است.